Γνωστή και ως αντικοινωνική η ψυχοπαθητική προσωπικότητα εκφράζεται με χρόνια περιφρόνηση του ατόμου και παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων ανθρώπων. Επικίνδυνος, αλλά συνάμα καθημερινός μύθος που προβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι η ταύτιση της ψυχοπαθητικής προσωπικότητας με τη σχιζοφρένεια.
Από τη Δρ. Μυρσίνη Κωστοπούλου Κλινική Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπεύτρια.
Όχι, οι λεγόμενοι ψυχοπαθείς δεν είναι ψυχικά άρρωστοι, δεν έχουν σχιζοφρένεια, ούτε υποφέρουν. Έχουν όμως διαταραγμένη προσιυπικότητα. Σε αντίθεση με τον ασθενή με σχιζοφρένεια, ο ψυχοπαθητικός άνθρωπος είναι βίαιος και επικίνδυνος. Μοιάζει μάλιστα να αντλεί ικανοποίηση μέσα από τον κίνδυνο, την εκμετάλλευση και την επιθετικότητα. Η δυσκολία του ψυχοπαθητικού ατόμου να προσαρμόζεται και να συμμορφώνεται με τους νόμους και τις κοινωνικές επιταγές το οδηγεί στο να συλλαμβάνεται συχνά από τις (αστυνομικές αρχές. Η απουσία ηθικής και η έλλειψη ενσυναίσθησης (empathy) για τις συνέπειες των πράξεών του είναι χαρακτηριστικές, ενώ εύκολα εξαπατά και εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των άλλων.
Το ψέμα είναι συχνά ένα αποτελεσματικό γι’ αυτό όχημα προκειμένου να πραγματοποιεί τους στόχους του. Συστηματικά υποτιμά και περιφρονεί τα συναισθήματα των άλλων, (αδυνατεί να συμπάσχει με εκείνος, ενώ λειτουργεί με ψυχρό και αδιάφορο τρόπο. 0 θυμός του συχνά μεταμορφώνεται σε βία, ενώ ως παιδί μπορεί να βασάνιζε και να κακοποιούσε άλλα παιδιά και ζώα. Το ψυχοπαθητικόό άτομο αδυνατεί να νιώσει ενοχές, ενώ εύκολα εκλογικεύει την ψυχρότητα, το μένος και την επιθετική συμπεριφορά τοτ αποδίδοντάς τη στους άλλους.
Είναι συνήθως παρορμητικό, βαριέται εύκολα και αντιμετωπίζει με δυσκολία την καθυστέρηση της προσωπικής του ικανοποίησης. Δυσκολεύεται να αναλάβει ευθύνες, είναι ασυνεπές και συχνά αλλάζει δουλειές. Οι διαπροσωπικές σχέσεις του πάσχουν. Παρότι μοιάζει γοητευτικά, στην ουσία δεν μπορεί να εμπλακεί συναισθηματικά με τον άλλο, ενώ τερματίζει τις σχέσεις του με ευκολία, δίχως τύψεις και με γνώμονα την ιδιοτέλεια.
Φαινομενικά, ο ψυχοπαθητικός άνθρωπος είναι φυσιολογικός, δεν πάσχει, δεν υποφέρει, δεν έχει εμφανή συμπτώματα, μάλιστα μπορεί ακόμα και να σαγηνεύει. Πίσω όμως από την εμφανώς αδίστακτη και ανήθικη αυτή προσωπικότητα κρύβεται ένας ψυχισμός ο οποίος έχει βαθιά αναπηρία στο να συνδεθεί με τους άλλους ανθρώπους. Έρευνες μας αποκαλύπτουν ότι πολλά ψυχοπαθητικά άτομα έχουν κακοποιηθεί από την οικογένεια τους. Η θεραπεία των ψυχοπαθητικών ανθρώπων είναι εξαιρετικά δύσκολη, λόγω της απουσίας εναισθησιας (insight) τους για τη συμπεριφορά τους.
Στην ουσία δεν επιθυμούν να αλλάξουν, άρα σπάνια θα αναζητήσουν οι ίδιοι βοήθεια. Συνήθως τη θεραπευτική βοήθεια τη ζητούν μέλη της οικογένειάς τους ή του στενού τους περιβάλλοντος που αντιλαμβάνονται την αλόγιστη ψυχρότητα και τη βία τους. Η καταλυτική απουσία κατανόησης του εαυτού, η αδυναμία τους να βάλουν όρια στη συμπεριφορά τους, η δυσκολία τους να μάθουν από προηγούμενες εμπειρίες τους αναπόφευκτα παρεμποδίζουν την αναζήτηση και εμπλοκή τους σε μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι βοηθητική, όπως και κάποια συμπεριφορικά προγράμματα μακράς διάρκειας σε εξει-δικευμένα θεραπευτικά κέντρα, ενώ η βίαιη συμπεριφορά ενδέχεται να ελεγχθεί μερικώς με τη χρήση ψυχοφαρμάκων.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο βιβλίο της Δρ. Μυρσίνης Κωστοπούλου "Μιλώντας για εμάς και τα προβλήματά μας" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. boro.gr
