Το να λέει κανείς ψέματα είναι κακή συνήθεια, όμως μερικές φορές γίνεται τεράστιο πρόβλημα που επηρεάζει τη ζωή και του ατόμου που ψεύδεται αλλά και των γύρω του. Για κάποια άτομα τα ψέματα είναι δεύτερη φύση τους και τους έχουν γίνει καταστροφική συνήθεια.
Γράφει για το www.boro.gr , η Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος (greekpsychologypages.blogspot.gr)
Τα Κατά Συνθήκη Ψεύδη
Δεν είναι σημαντικά ψέματα, αλλά παρόλα αυτά είναι ψέματα! Συνήθως τα λέμε για να μην πληγώσουμε έναν φίλο, για να καλύψουμε μια κατάσταση, για να εμφανιστούμε ως ευγενικοί ή με τακτ. Όμως, ακόμα και έτσι μπορεί να βλάψουμε τον άλλον. Για παράδειγμα, όταν δε λέμε την αλήθεια στη φίλη μας που έχει παχύνει εμφανώς και αυτό τη στεναχωρεί αλλά την παρηγορούμε λέγοντας «μια χαρά είσαι, δε σου φαίνεται καθόλου», με το ψέμα μας όχι μόνο δε τη βοηθάμε, αλλά, ενδεχομένως εντείνουμε το πρόβλημα γιατί δε της δείχνουμε το δρόμο για τη λύση του.
Ψεύτικες Υποσχέσεις
Σας έχει τύχει να υποσχεθείτε κάτι ενώ ήδη ξέρετε ότι δεν πρόκειται να το τηρήσετε; «Δώσε μου το νούμερό σου και θα σε πάρω εγώ τηλέφωνο..», ενώ ξέρετε πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να το κάνετε. Όταν δίνει κανείς μια ψεύτικη υπόσχεση σε έναν άγνωστο ή κάποιο άτομο που δεν το ξέρει πολύ καλά, το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι αρνητικό. Τι γίνεται όμως όταν λέμε σε ένα αγαπητό μας πρόσωπο «θα πάμε μαζί για να κάνουμε το τάδε πράγμα» ενώ δεν το εννοούμε ή υποσχόμαστε στο παιδί μας «κάνε εσύ αυτό και εγώ θα σου αγοράσω εκείνο..» ενώ δεν το εννοούμε; Με αυτό τον τρόπο χάνεται η εμπιστοσύνη και η σχέση κινδυνεύει..
Υποσχέσεις που δεν Τηρούνται
Υπάρχουν περιπτώσεις που κανείς έχει κάθε καλή διάθεση να υποσχεθεί κάτι, όμως, για διάφορους λόγους τελικά δεν καταφέρνει να τηρήσει την υπόσχεσή του. Το άτομο αυτό που έδωσε μια υπόσχεση σε κάποιον άλλον ενδεχομένως να μην έχει τον έλεγχο σε αυτό που υποσχέθηκε («θα πάμε θερινό σινεμά» αλλά εκείνο το βράδυ πιάνει μπόρα) ή μπορεί να έχει τον έλεγχο της κατάστασης αλλά παρόλα αυτά να μην τηρήσει την υπόσχεση για άλλους λόγους (πχ φόρτος εργασίας). Το άτομο που περιμένει συχνά νιώθει ότι ο άλλος που δεν κράτησε την υπόσχεσή του είπε ψέματα. Αν μάλιστα κάποιος δεν τηρεί τις υποσχέσεις του συστηματικά, αυτό φέρνει πίκρα και απογοήτευση, κάτι που υπονομεύει τη σχέση.
Διάδοση Κουτσομπολιών & Ανεξακρίβωτων Γεγονότων
Μία μορφή ψέματος είναι όταν κανείς αρχίζει μια φήμη ή ένα κουτσομπολιό χωρίς να είναι σίγουρος αν αυτό που διαδίδει είναι αληθινό. Αυτό το ψέμα είναι πολύ άσχημο, επειδή οι φήμες και οι διαδόσεις μπορεί να σπιλώσουν το όνομα κάποιου άλλου ανθρώπου, να το στεναχωρήσουν ή να του δημιουργήσουν προβλήματα. Όταν μάλιστα κανείς διαδίδει ψεύτικες φήμες για κάποιον που δε συμπαθεί, αυτό είναι χτύπημα κάτω από τη μέση για τον άλλον.
Κατάφωρα Ψέματα
Πρόκειται για τα ψέματα που τα λένε τα μικρά παιδιά (αλλά και τα…μεγάλα παιδιά, δυστυχώς!). Για παράδειγμα, είναι φανερό ότι το παιδί έκανε τη ζημιά, αφού το πιάσαμε στα πράσα, με το χέρι μέσα στο κουτί με το γλυκό, μπουκωμένο, αλλά, παρόλα αυτά αρνείται ότι έφαγε το γλυκό! Αυτό είναι κατάφωρο ψέμα! Δυστυχώς, υπάρχουν και ενήλικες οι οποίοι αντίστοιχα λένε μεγάλα ψέματα, οι γύρω τους ξέρουν ότι πρόκειται για ψέματα, αλλά κανείς δεν το παραδέχεται ή δεν το επισημαίνει.
Υπερβολές
Παρόλο που τεχνικά δεν είναι εντελώς ψέματα, οι υπερβολές δεν είναι και εντελώς αλήθεια! Οι υπερβολές έχουν ψήγματα αλήθειας, ή περιστρέφονται γύρω από έναν άξονα αντικειμενικότητας, αλλά έχουν διανθιστεί με λεπτομέρειες που δεν είναι αληθείς ή ακριβείς, οπότε με αυτό τον τρόπο εμπίπτουν στην κατηγορία των ψεμάτων. Συνήθως οι άνθρωποι που λένε υπερβολές αναμιγνύουν την αλήθεια με ψέματα, ώστε να έχουν να πουν κάτι ‘ζουμερό’ και να γίνουν το επίκεντρο της προσοχής. Στο τέλος οι ίδιοι πιστεύουν τα ψέματα και τις υπερβολές που λένε!
Τα Παραπλανητικά Ψέματα
Αυτά τα ψέματα στόχο έχουν, εντελώς ξεκάθαρα, να εξαπατήσουν τον αποδέκτη τους, προς όφελος αυτού που τα λέει. Το άτομο που λέει παραπλανητικά ψέματα επιθυμεί να δημιουργήσει μια ψεύτικη εντύπωση για τον εαυτό του, να κερδίσει ‘πόντους’, να φανεί καλύτερο από τους άλλους, να αποκομίσει κάποιο χειροπιαστό ή ψυχολογικό όφελος. Πρόκειται για ένα δυνατό ψυχολογικό όπλο, αφού τα παραπλανητικά ψέματα πονάνε και πληγώνουν τον αποδέκτη τους.
Λογοκλοπή
Η λογοκλοπή συνδυάζει δύο ειδών κακές πράξεις: και την κλεψιά και την ψευτιά. Ουσιαστικά το άτομο που κάνει λογοκλοπή κλέβει την πνευματική εργασία κάποιου άλλου και την παρουσιάζει ως δική του. Στο εξωτερικό φοιτητές που έχουν κάνει λογοκλοπή (ακόμα και αθέλητά τους) έχουν μπλέξει πολύ άσχημα και κάποιοι έχουν εκδιωχθεί από το πανεπιστήμιο.
Παθολογικά Ψέματα
Οι παθολογικοί ψεύτες είναι άτομα που αρέσκονται στο να λένε παθολογικά ψέματα, μικρά ή μεγάλα, για σημαντικά ή ασήμαντα πράγματα, και το κάνουν από κεκτημένη ταχύτητα, χωρίς να έχουν απαραιτήτως κάποιο όφελος. Συνήθως πρόκειται για άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση που προσπαθούν να κερδίσουν την αναγνώριση των άλλων και την κοινωνική αποδοχή μέσα από ψέματα. Στο τέλος όμως πιάνονται στα ίδια τους τα δίχτυα και το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που επιδιώκουν: οι άλλοι τους κοροϊδεύουν και τους περιφρονούν
